الف: برای تحویلگیرندگان کانتینر؛ حذف ارائه پول نقد یا اسناد مالی و جلوگیری از بلوکه شدن منابع مالی برای مدت طولانی به عنوان تضمین تعهدات. ب: برای مالکان کانتینر: تضمین جبران خسارت ناشی از وارد شدن صدمات به کانتینر یا تعلق حق توقف در صورت عدم پرداخت از سوی تحویل گیرنده.
این طرح با تفاهم میان "انجمن کشتیرانی و خدات وابسته" (بعنوان موسسه ضامن)، بیمه پاسارگاد (به عنوان بیمهگر موسسه ضامن) و دریافت تاییدیه از بیمه مرکزی ج.ا. ایران و شورای عالی هماهنگی ترابری کشور به اجرا در میآید. تحویل گیرندگان کانتینر با مراجعه به این وب سایت پس از ثبت نام و طی مراحل مقرر، تعهد نامه هایی را که پیشتر توسط مالکان کانتینر در این وب سایت تهیه میشوند، به صورت الکترونیک تایید کرده و هزینههای صدور تعهدنامه را از طریق درگاه بانک پاسارگاد، به حساب "انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته" واریز مینمایند و پس از آن اجازه خواهند یافت کانتینر مورد نظر را از مالک کانتینر تحویل گیرند.
قوانین و مقررات کلی استفاده از سامانه به شرح زیر است:
1- ارائه خدمات در این سامانه بر مبنای قانون تجارت الکترونیک، قوانین و آئیننامههای مرتبط بیمه مرکزی ج.ا. ایران و شورای عالی هماهنگی ترابری کشور و با رعایت کامل تمام قوانین جمهوری اسلامی ایران صورت میپذیرد.
2- مسئولیت حفظ کلمه عبور با کاربران است و "انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته" در قبال سهلانگاری کاربران و سوء استفادههای احتمالی ناشی از آن، مسئولیتی ندارد.
3- کاربران موظفند تا در صورت تغییر اطلاعات شناسایی، نسبت به اصلاح آن در سامانه اقدام نمایند. مسئولیت هرگونه کاستی و زیان ناشی از عدم درج صحیح اطلاعات با کاربران است.
4- ابطال تعهدنامههای صادر شده فقط با درخواست سیستمی تحویلگیرنده و تایید خطوط کانتینری میسر خواهد بود. در چنین شرایطی مبلغ بازگشتی، معادل با مبلغ صدور تعهدنامه، ظرف مدت 48 ساعت از ابطال رسمی تعهدنامه، به حساب بانکی اعلامی از جانب تحویلگیرنده کانتینر واریز خواهد شد.
5- موسسه ضامن مجاز است تا از ارائه خدمات به تحویلگیرندگانی که تعهدات رسمی خود را رعایت ننمودهاند خودداری نماید. در اینصورت امکان استفاده از خدمات سامانه برای تحویلگیرنده، تا زمان تعیین تکلیف انجام تعهدات معوقه به حالت تعلیق درخواهد آمد.
موضوع بازگشت سالم و به هنگام کانتینر پس از تحویل به تحویلگیرندگان کانتینر (شرکتهای فورواردری، کارگزاران گمرکی و صاحبان کالا) از سوی خطوط کانتینری و روابط مالی فیمابین ایشان به کلافی سردرگم در حمل و نقل کانتینری تبدیل شده است.
از یک سو نمایندگان خطوط کانتینری تمایل دارند در محوطه بنادر کشور، کانتینرهای وارداتی در اسرع وقت تخلیه و به چرخه حمل کانتینری ایشان بازگردد و از سوی دیگر تحویلگیرندگان (شرکتهای فورواردری عمدتاً در فرآیند ترانزیت، کارگزاران گمرکی و صاحبان کالا عمدتاً در واردات کالا) تمایل دارند کالای خود را همراه با کانتینر تحویل گرفته و پس از انجام حمل زمینی و رسیدن کالا به مقصد نهایی، به خط کانتینری بازگردانند.
از کل کانتینرهای پر وارده به کشور بخش کوچکی در محوطه بندری استریپ میشوند و عمده کانتینرها به تحویلگیرنده تحویل داده شده و کانتینر از محوطه بندر خارج میشود.
تحویلگیرنده کانتینر موظف است کانتینر را در همان وضعیت تحویل گرفته شده به دپوی قید شده در شناسنامه تحویل دهد و در صورتی که خسارتی به کانتینر وارد شده باشد، هزینه تعمیر آن را پرداخت نماید و همچنین اگر زمان برگشت کانتینر پس از مدت زمان معافیت آن باشد، هزینه دیرکرد برگشت کانتینر را طبق تعرفه مصوب پرداخت نماید.
نمایندگان خطوط کانتینری بابت بازگشت سالم و به موقع کانتینرهای خود انواع تضامین را امتحان کردهاند، از تعهدنامه گرفته تا چک و سفته و در چند سال اخیر وجه نقد. برخی از این تضامین مانند چک با مرور زمان و تغییر قانون چک کارکرد خود را از دست داده و نیاز نمایندگان خطوط را تامین نمیکنند و برخی دیگر مانند وجه نقد هزینههای بالایی به تحویلگیرندگان کانتینر تحمیل کرده و اعتراض شدید ایشان را در پی داشته است.
در روزهای اخیر و با اجرایی شدن قانون جدید چک عملاً هم تحویلگیرندگان کانتینر در ارایه چکهای جدید و هم خطوط کانتینری در دریافت این چکها با مشکلاتی روبرو شدهاند که لزوم یافتن راهحل جایگزین را دوچندان کرده است.
از سالها قبل بیمهنامه به عنوان راهحلی منطقی برای این مشکل مطرح بودهاست اما به دلایل مختلف، هیچگاه این راه حل به صورت جدی اجرایی نشد و تجربه کوتاه ارایه بیمهنامه در این خصوص در سال 1386 با شکست مواجه شد، تا این که در تاریخ 30/11/1390 شورای هماهنگی ترابری در مصوبه شماره 167 خود به استفاده از بیمهنامه برای حل مشکل شرح داده شده، وجاهت قانونی داد.
پس از آن اجرای این مصوبه بر عهده انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته ایران قرارگرفت، این انجمن نیز طرح "تضمین تعهدات تحویل گیرندگان کانتینر به مالکان کانتینر" را با همراهی شرکت بیمه پاسارگاد طراحی و پس از دریافت مجوز از بیمه مرکزی ج. ا. ایران با مشارکت 17 خط کانتینری، به صورت آزمایشی از آبان ماه 1394 اجرایی نمود.
بر اساس این طرح تحویلگیرندگان کانتینر (شرکتهای فورواردری، کارگزاران گمرکی و صاحبان کالا) پس از طی مراحل شرح داده شده در آییننامههای مرتبط، ارایه یک تعهد محضری به انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته ایران و تایید الکترونیکی تعهدنامههای متحدالشکل به ازای هر بار دریافت کانتینر، میتوانند بدون پرداخت سپرده نقدی و چک، کانتینر(های) مشخص شده در بارنامه را تحویل گیرند.
بدیهی است ایشان بر اساس تایید الکترونیکی تعهدنامه مسئول پرداخت خسارات احتمالی جزیی و کلی وارده به کانتینر و پرداخت حق توقف احتمالی به دارندگان کانتینر هستند.
با این حال در صورت عدم پرداخت صورتحساب خط کانتینری در این خصوص، موسسه ضامن (انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته ایران) و یا بیمهگر وی، صورتحساب خط را پرداخت کرده و برای بازیافت رقم پرداختی به تحویلگیرنده کانتینر و یا مقصر نهایی مراجعه میکند.